Miasta stają się coraz bardziej zaludnione – według szacunków ONZ, do 2050 roku aż 68% ludzkości będzie mieszkać w miastach. To sprawia, że konieczne jest poszukiwanie nowych, zrównoważonych rozwiązań transportowych, które zapewnią mieszkańcom mobilność przy jednoczesnej ochronie środowiska. Obecnie dostawy ostatniego kilometra odpowiadają za około 20% natężenia ruchu i 30% emisji gazów cieplarnianych, więc przyszłość transportu miejskiego musi skupiać się na ekologicznych i inteligentnych rozwiązaniach.
Renault, z którego pojazdami elektrycznymi eksperymentują firmy pocztowe w Europie, a także zaprezentowało koncepcję inteligentnego, elektrycznego dostawczaka EZ-FLEX, prognozuje, że przyszłość transportu należy do samochodów elektrycznych, autonomicznych, współdzielonych i połączonych. Wizja Renault obejmuje m.in. samochody elektryczne, współdzielenie pojazdów oraz transport zbiorowy uzupełniony o autonomiczne pojazdy.
Autobusy elektryczne
Przyszłość komunikacji miejskiej w polskich miastach należy do pojazdów zeroemisyjnych, w szczególności autobusów elektrycznych. Miasta takie jak Poznań i Lidzbark Warmiński już inwestują w nowoczesną i ekologiczną flotę autobusową, która drastycznie ogranicza emisję spalin i poziom hałasu w mieście.
Poznań, na przykład, zamówił łącznie 21 autobusów elektrycznych, w tym 15 przegubowych i 6 standardowych 12-metrowych modeli. Dostawcą tych pojazdów jest firma Solaris Bus & Coach S.A., która podkreśla, że dostawa tych bezemisyjnych autobusów to kamień milowy w rozwoju zrównoważonego transportu miejskiego. Autobusy te spełniają najwyższe europejskie standardy bezpieczeństwa i są wyposażone w zaawansowane funkcje, takie jak monitoring wewnętrzny i zewnętrzny, niskopodłogowa konstrukcja oraz oznaczenia alfabetem Braille’a.
Z kolei w Lidzbarku Warmińskim od ponad roku funkcjonują dwa elektryczne autobusy marki Yutong, które docelowo mają zastąpić całą miejską flotę. Miasto planuje rozbudowę taboru o kolejne dwa pojazdy tego samego producenta, a całe przedsięwzięcie otrzymało blisko 6 milionów złotych dofinansowania z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Warmińsko-Mazurskiego.
Inwestycje w autobusy elektryczne to ważny krok polskich miast w kierunku zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska, przyczyniając się do poprawy jakości życia mieszkańców i ograniczenia negatywnego wpływu transportu na klimat. Dzięki rosnącej liczbie pojazdów bezemisyjnych, transport ekologiczny staje się rzeczywistością w coraz większej liczbie polskich miast.
Inteligentne przystanki
Koncepcja smart city to nie tylko zaawansowane technologie, ale także praktyczne rozwiązania poprawiające komfort i efektywność miejskiej komunikacji. Inteligentne przystanki to jeden z takich elementów, który zyskuje coraz większe znaczenie w polskich miastach. Są one wyposażone w elektroniczne tablice informacyjne, prezentujące rzeczywisty czas przyjazdu pojazdów. To umożliwia pasażerom lepsze zaplanowanie podróży i zminimalizowanie czasu oczekiwania.
Nowoczesne przystanki oferują również dodatkowe udogodnienia, takie jak Wi-Fi, ładowarki USB czy interaktywne mapy. Niektóre z nich wykorzystują solarne panele do zasilania oświetlenia i wyświetlaczy. To rozwiązanie nie tylko ekologiczne, ale także zwiększa niezależność energetyczną tych przystanków. Inteligentne przystanki przyczyniają się do optymalizacji ruchu i lepszego planowania podróży przez pasażerów, co przekłada się na zwiększenie atrakcyjności komunikacji miejskiej.
Według firmy badawczej Grand View Research, wartość globalnego rynku inteligentnych systemów komunikacyjnych do 2024 roku wzrośnie do 285 mld dol. Oznacza to, że inwestycje w nowoczesne technologie w miastach będą zyskiwać na znaczeniu. W Polsce już możemy zaobserwować pierwsze wdrożenia inteligentnych przystanków, które zapewniają pasażerom wygodę i komfort, a jednocześnie przyczyniają się do optymalizacji korzystania z komunikacji miejskiej.
Aplikacje mobilne
Aplikacje mobilne rewolucjonizują sposób korzystania z mobilność miejska w Polsce. Popularne aplikacje transportowe, takie jak Jakdojade i Moovit, umożliwiają wygodne planowanie podróży, zakup biletów i śledzenie pojazdów w czasie rzeczywistym. Coraz więcej miast oferuje także aplikacje do wypożyczania rowerów, hulajnóg i skuterów elektrycznych na minuty, wspierając rozwój koncepcji carsharing.
Jak pokazują dane, aplikacja Jakdojade obsługuje komunikację miejską w największych miastach Polski oraz połączenia międzymiastowe PKP IC. Jej wersja Premium zapewnia funkcje takie jak nawigacja GPS, alarmowanie o przesiadkach i dostęp do rozkładów jazdy. Z kolei Moovit, wiodąca globalna aplikacja do mobilności miejskiej, ma już ponad 865 milionów użytkowników w ponad 3200 miastach na całym świecie, w tym w głównych polskich miastach.
Aplikacje transportowe przyczyniają się do rozwoju koncepcji mobilności jako usługi (MaaS), integrując różne środki miejskiego transportu. Dzięki nim użytkownicy mogą w prosty sposób zaplanować i zrealizować swoją podróż, korzystając z optymalnej kombinacji autobusów, pociągów, rowerów miejskich i innych dostępnych opcji.
Infrastruktura rowerowa
Rozwój ścieżek rowerowych i systemów rowerów miejskich to kluczowy element zrównoważonego transportu w polskich miastach. Dane statystyczne pokazują stale rosnącą długość infrastruktury rowerowej w wielu ośrodkach miejskich. Według Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), w 2020 roku łączna długość ścieżek rowerowych pod administracją samorządów lokalnych wynosiła 17,3 tysięcy km, z czego prawie 66% stanowiły trasy zarządzane przez gminy, a 20% – przez powiaty. W ciągu roku przybyło 1,7 tys. km dróg dla rowerów, co oznacza 11-procentowy wzrost.
Miasta inwestują w rozbudowę infrastruktury rowerowej, wydając miliony złotych na budowę i modernizację ścieżek dla rowerów. W latach 2019-2022 audytowane miasta przeznaczyły około 155 mln zł (5,9%) z ponad 2,6 mld zł łącznych nakładów na rozwój infrastruktury drogowej. Efektem są nowe połączenia ścieżek rowerowych, przyczyniając się do zwiększenia mobilności aktywnej mieszkańców. Przykładowo, Wrocław powiększył swoją sieć ścieżek rowerowych o ponad 45,5 km.
Coraz więcej osób dostrzega korzyści płynące z zrównoważonego transportu. Aż 81% ankietowanych stwierdziło, że zwiększenie liczby ścieżek rowerowych zachęciłoby ich do korzystania z rowerów jako środka komunikacji. Rozwój infrastruktury rowerowej to więc kluczowy element nowoczesnej i przyjaznej środowisku mobilności miejskiej.
Plany modernizacji
Plany modernizacji transportu miejskiego w Polsce koncentrują się na zrównoważonym rozwoju i wdrażaniu ekologicznych rozwiązań. Kluczowym elementem jest elektryfikacja floty autobusowej, z docelowym udziałem pojazdów bezemisyjnych. Miasta inwestują również w rozbudowę sieci tramwajowej i trolejbusowej, a także w infrastrukturę rowerową, zwiększając mobilność zrównoważoną. Clean Cities Campaign rekomenduje wprowadzenie systemów premiujących złomowanie starych pojazdów, tworzenie miejskich hubów mobilności i rozwijanie form współdzielonej mobilności.
Finansowanie tych modernizacji transportu pochodzi z różnych źródeł, w tym z funduszy unijnych, Krajowego Programu Odbudowy i Społecznego Funduszu Klimatycznego. Dzięki tym inwestycjom polskie miasta stają się smart city, oferując mieszkańcom bardziej funkcjonalny i przyjazny dla środowiska system transportu publicznego.
Realizacja ambitnych planów modernizacyjnych wymaga również zaangażowania i współpracy wszystkich zainteresowanych stron – władz lokalnych, operatorów transportu publicznego i mieszkańców. Tylko wspólne wysiłki pozwolą na skuteczne wdrożenie tych kluczowych dla przyszłości miast zmian.
